Amasya, Amasya ilinin merkez şehridir. 2020 itibarıyla Amasya 147.266 nüfusa sahiptir. Orta Karadeniz Bölümü'nde yer alır. Anadolu'nun eski yerleşim alanlarından biridir. Hititlerden başlayarak çeşitli uygarlıkların merkezi olmuştur.

Amasya Şehir Rehberi

Amasya ili; Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğudan Tokat, güneyden Tokat ve Yozgat, batıdan Çorum, kuzeyden Samsun illeri ile çevrilidir. 7 bin yıldan eski tarihi boyunca krallık başkentliği yapmış, bilim adamları, sanatkarlar, şairler yetiştirmiş, şehzadelerin eğitim gördüğü bir belde olmuştur.

Kurtuluş savaşının başlangıç temellerinin atıldığı Amasya, tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanı sıra, özellikle Yeşilırmak kıyısına yapılmış Yalıboyu evleri ile dikkat çekmektedir. Dünyanın en güzel Misket elması, kirazı, şeftalisi ve bamyasının üretildiği, tarih ve doğanın birlikte bulunduğu ilginç bir antik kent Amasya.

Gezilebilecek Yerler

Amasya Kalesi: Yeşilırmak'ın kuzeyinde bulunan ve Harşene Dağı adı verilen dik kayalıklar üzerindedir. Kalenin "Belkıs", "Saray", "Maydonos" ve "Meydan" adlarında dört kapısı, kale içinde "Cilanbolu" adlı bir su kuyusu, sarnıcı ve zindanları bulunmaktadır. Kaleden 70 metre aşağıda Yeşilırmak Nehri'ne ve kral mezarlarına kadar uzanan MÖ. 3. yüzyıla ait merdivenli bir yeraltı yolu ile burç ve cami kalıntıları görülmeye değer. Kalenin güney eteğinde Osmanlılar tarafından kullanılmış olan Kızlar Sarayı'na ait kalıntılar vardır.

Yeşilırmak Yalıboyu: Yeşilırmak kıyısına dizilen bu geleneksel Amasya evleri kentin mücevheri gibidir, mutlaka görülmeli...

Diğer Önemli Tarihi Yapılar: 1267 yılında inşa edilen Gökmedrese Camii; medrese ve mezar odası ile kapalı bir külliye şeklindedir. Yanında bulunan kümbet mavi renkte çinilerle süslendiğinden Gökmedrese adını almıştır. Sadece kesme taş mimarisi olgun oranları ve süslemeleri bakımından Anadolu'da eyvan biçimli portalı olan sayılı camilerdendir. Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Vezir Necmeddin Ferruh Bey ve kardeşi Haznedar Yusuf tarafından yaptırılan Burmalı Minare Camii, Selçuklu kümbeti ve burmalı minaresiyle öne çıkar. Bunlar dışında Gümüşlü, Beyazid Paşa, Yörgüç Paşa, Sofular, Şirvanlı Azeriler, Fethiye, Abide Hatun camileri; Haliliye ve Kapı Ağa medreseleri; Sultan 2. Beyazid Külliyesi; Ezine ve Taş hanlar, Bedesten; Eski Hamam kentin önemli tarihi yapıları arasındadır.

Ferhat Su Kanalı: Helenistik dönemde, şehrin su ihtiyacını karşılamak için yapılmış olan su kanalı yaklaşık 75 cm. genişliğinde 18 km. uzunluğundadır. Halk arasındaki yaygın efsaneye göre bu kanallar sevgilisi Şirin'e kavuşmak için dağları delen Ferhat tarafından yapılmıştır.

Kral Kaya Mezarları: Amasya Kalesi eteklerinde düz bir duvar gibi uzanan kalker kayalara oyularak yapılmış 5 adet mezar, yapıları ve mevkileri itibariyle eşsiz bir güzellik sunarlar. Çevreleri oyularak ana blok kayadan tamamen ayrılan mezarlar birbirlerine ve kaya bloğuna merdivenlerle bağlanıyor. Vadi içerisinde irili ufaklı toplam 18 adet kaya mezarı bulunmakta. Amasya'da doğan ünlü coğrafyacı Strabon'un verdiği bilgiye göre kaya mezarları Pontos krallarına aittir.

Termal Turizm Alanları: İl sınırları içinde bulunan Terziköy, Gözlek, Ilısu ile Hamamözü kaplıca suları "Oligo-Mineral Sular" grubundadır. Bu doğal alanlar hem sağlık hem de dinlence için ziyaret edilebilir.

Doğa Yürüyüş Alanları: Borabay Gölü çevresi, Yedikır Baraj Gölü çevresi, Çamlık Piknik Alanı, Kunduz Ormanları dağ ve doğa yürüyüşlerine uygun alanlar. Bu bölgelerde bisiklete binilebilir, kamp alanlarında konaklanabilir.

Yedikuğular Kuş Cenneti: Yedikır Barajı, Amasya'nın kuzeybatısında yer alan ve yapımı 1985 yılında tamamlanan küçük bir baraj gölüdür. Alan, üreme dönemi dışında kalan aylarda burada konaklayan çok sayıda angıt ile Önemli Kuş Alanı (ÖKA) statüsü kazanır. Kış aylarında aralarında çamurcun, yeşilbaş ve büyük karabaş martısının da bulunduğu önemli sayıda su kuşuna ev sahipliği yapar. Yaban hayatı koruma sahası ve SİT alanıdır.

Kültür ve Eğlence

Amasya’da toplam 54 arkeolojik sit alanı bulunuyor. Şehrin bu zengin kültürünü sergileyen yerlerin başında Amasya Müzesi gelir. Kent merkezindeki binada arkeolojik ve etnografik eserlerin sergilendiği iki büyük salon yer almaktadır. Özellikle, taş eserler ile Sultan I. Mesut Türbesi içinde bulunan İlhanlı dönemine ait 6 adet mumya ilgi çekmektedir.

Hatuniye Camii'nin doğusunda yer alan Yalı Evleri dizisindeki en güzel konak Haznedarlar Konağı, Etnoğrafya Müzesi olarak görev yapıyor. 1977 yılında kamulaştırılarak onarıldıktan sonra, konakta bulunan 11 oda Amasya'nın geleneksel evlerinin dekorasyonu örnek alınarak düzenlenmiş ve "Müze Ev" olarak ziyarete açılmıştır.

Şehirde bu kültürel mekânlar dışında, her yıl yapılan geleneksel şenlikler bulunuyor. Mayıs ayında başlayan yayla şenlikleri; ilçe ve yaylalarda kültür sanat etkinliklerinden bamya festivaline kadar farklı konularda ekim ayı sonuna kadar devam ediyor.

Yeme İçme

Amasya, tarihsel yaşamı nedeniyle köklü bir kültür birikimine, ekolojik yapısı itibari ile zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Bu zenginlikler mutfak kültürüne de yansımıştır.

Çatal Çorba, Sakala Çarpan, Toyga Çorbası, Cilbir, Helle Çorbası, Kesme İbik Çorbası, Yarma Çorbası şehrin zengin çorba kültürünü gösterir. Yine yöreye özgü ciğer dolması, madımak, pastırma gağallemesi, patlıcan pehli gibi et yemekleri; peluza, dene hasudası, yuka tatlısı, ayva gallesi, gelin parmağı, gömlek kadayıfı, kalbur tatlısı gibi tatlılar; Amasya çöreği, yağlı katmer, kabak kabuklu pilav, bişi, cızlak, döndürme gibi hamur yemekleri bulunuyor.

Alışveriş

Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi, günlük ihtiyaçların tümünü Amasya’da bulmak mümkün. Yöreye özgü eşyalar arasında el yapımı halılar, teneke semaverler, peştamal ve çarşaf dokumalar, iğne oyaları, ağaçtan yapılmış pek çok gereç, kırnap ipinden dokumalar bulabilirsiniz. Amasya’ya özgü simgelerin başında gelen Amasya misket elması da mutlaka alınması ve tadılması gereken bir lezzet.